اولين چاپخانه در ايران در شهر تبريز تأسيس شد. عباس ميرزا نايب السلطنه ميرزا زين العابدين تبريزی را مامور فراگيری فن چاپ و به راه انداختن نخستين چاپخانه در تبريز كرد.(فرهنگ دهخدا)
ميرزا زين العابدين تبريزي به سال 1233 هجري قمري اسباب و آلات چاپ حروفي را به تبريز آورده و تحت حمايت عباس ميرزا نايب السلطنه كه در آن زمان حكمران آذربايجان بود مطبعه كوچكي برقرار نمود و كتابي مزبور ميرزا ابواقاسم فراهاني بود كه حاوي قصه هايي از جنگ ميان دولت ايران و روسيه كه در مورخ 1228 هجري قمری (برابر با 1813 ميلادي ) با عهدنامه گلستان به پايان رسيده بود.
دكتر فهيمه باب الحوائج در كتاب “آشنايي با مباني چاپ و نشر” خود مي نويسد : “عباس ميرزا وليعهد فتحعليشاه چند تن از ايرانيان را به اروپا گسيل كرد تا صنعت چاپ را بياموزند. سپس دستور داد كه از روسيه ماشين چاپ وارد كنند . در سال 1816 ميلادي هنرمند آذربايجاني ميرزا زين العابدين تبريزي يكي از همين ماشين ها رابه كار گرفت . دومين مطبعه كه به ايران وارد شد مطبعه سنگي است كه آن نيز در تبريز داير شده است . جاي تعجب است كه مطبعه نخستين پس از كار كردن ديگر معمول نشد و مطبعه سنگي جاي آن را گرفت .(فرهنگ دهخدا)
شايد علت جايگزيني مطبعه سنگي به وجاي مطبعه سربي اين باشد كه افرادي مطبعه سربي و حروف آن را با نظر بدبيني نگاه مي كردند و علامت كفر مي دانستندويا چون حروف ما فارسي بود با حروف سربي در آن زمان نمي توانستيم تنوع در خطوط داشته باشيم در صورتي كه در مطبعه سنگي از خوشنويسان كمك گرفته مي شد. علي قاضي زاده در كتاب تبريز شهر اولين ها مي نويسد : سخت گيري هاي كهنه پرستان باعث شده بود كه به سبب گراني طولاني و سخت بودن چاپ سنگي چاپ كتب و مطبوعات بسيار گران تمام شده و در نتيجه سال ها انتشار كتاب و نشريه با دشواري هاي فراوان همراه باشد.
متاسفانه اين چاپخانه ها هميشه مورد بغض و كينه كوته انديشان بود و در هر فرصتي كه به دست مي آوردند اين مكان هاي فرهنگي را غارت مي كردند . به گونه اي كه: مستبدين حروف سربي چاپخانه اميد ترقي را ذوب كرده و به صورت گلوله در آورده و به روي اين ملت بيچاره انداختند.
حسين اميد در كتاب اولين ها مي نويسد: در ميان مطابع سنگي معروف تبريز مي توان مطبعه سنگي علميه ( چاپ سنگي علميه )را نام برد كه به‌وسيله حاج زين العابدين كه به نام حاجي حاج آقا علميه مشهور بود(نوه حاج ميرزا زين العابدين تبريزي ) در سال 1290 هجري شمسي تأسيس يافته و اين مطبعه در چاپ كتب مختلف خدمات مهمي انجام داده است .
( حدود نود سال پس از تأسيس اولين چاپخانه در تبريز نوه حاج زين العابدين ( كسي كه اولين چاپخانه سنگي و سربي را در ايران و تبريز داير كرد)بنام زين االعابدين مطبعه چي كه پس از زيارت مكه به نام حاجي حاج آقا معروف و هنگام گرفتن شناسنامه نام علميه را برخود انتخاب نمود. وي ماشين چاپي از اروپا خريداري كرده و از طريق كشور مصر وارد بندراستانبول در تركيه فعلي نمود و ازاين بندر توسط چهل گاوميش به تبريز منتقل كرد . حاجي حاج آقا علميه همرا با دستگاه هاي چاپ سنگي خود هشت تن از متخصصين صنعت چاپ را نيز از كشور آلمان براي نصب و آموزش اين دستگاه ها به تبريز آورد.
اين آلماني هاي متخصص صنعت چاپ در منزل مسكوني حاجي حاج آقا كه ماشين هاي چاپ نيز در قسمتي از اين خانه 2200 متر مربعي داير شده بود ساكن شدند.
دختر حاجي حاج آقا علميه اظهار مي دارند كه : زمان حمل گاوميش هاي حامل دستگاهاي چاپ از كوچه هاي تنگ و باريك محله منجم تبريز به اجبار ديوارهاي تعداد زيادي از خانه هاي همسايه ها را فرو ريخته و خراب كردند كه حاجي حاج آقا هزينه بازسازي ديوارهاي فرو ريخته را نيز متحمل شدند.گفتني است كه نوه هاي حاجي حاج آقا علميه اغلب به كار آبا و اجدادي خويش روي آورده اند و در صنعت چاپ ايران مشغول به فعاليت هستند .